نفس قدسی الهی (بارقه ۵)

نفس قدسی الهی(۵)- ماهیت روح

این کتاب شامل مجموعه‌ای گران‌بها حاصل تدریس فیلسوف متأله استاد سیدعلی موسوی در سال‌های ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ه‌ش در شرح و توضیح پیرامون مباحث طرح شده در جلد هشتم اسفار صدرایی با محوریت بحث پیرامون «ماهیت روح» می باشد.

معظم له در این جلد از سلسله مباحث نفسٌ قدسیٌ الهیٌ به موضوع «ماهیت روح» پرداخته‌اند و با طرح این سؤال که به‌راستی روح چیست و چگونه در بدن جاری است؟ ذیل عبارت «فقد تکلم المتمسکون بهذه الشریعة الحقة فی ماهیة الروح…» به بررسی ماهیت روح از دیدگاه جُنید بغدادی، ابویزید بسطامی، ابن عطا، ابوسعید خراز، ابوسعید قرشی و برخی مفسرین می‌پردازد. در ادامه این تحقیقات معظم‌له علاوه بر مطرح کردن دیدگاه شریعت در این موضوع گامی فراتر نهاده و مقولة روح را از دیدگاه فلاسفه غرب، نظیر راسل (از منکرین روح)، آلکسیس کارل و مالبرانش مورد بررسی قرار می‌دهد. استدلال کارل برای اثبات روح از سه گذر «ذرات نوری»، «عکس تشعشع ستارگان» و «تجلی از مغز» است. او گوید: وقتی چراغ خاموش شود فانتوم‌های فشرده از بین نمی‌رود و همین مطلب را دلیلی بر بقای روح عنوان می‌کند. هنرمندانی چون میکلانژ، تولستوی، ویکتورهوگو، مولوی، سعدی و… هر کدام به‌نوعی روح را مورد کاوش قرار داده و آن را تعریف کرده‌اند. اما آنچه استاد علامه سیدعلی موسوی در این باره می‌فرماید: «اشراق روح آمد تا عاشق را به معشوق تسلیم نماید و بس»

در بخشی از کتاب به بررسی اقسام قلب ذیل حدیثی از حذیفه یمانی به نقل از پیغمبر اکرم(ص) پرداخته شده است. از مباحث دیگر مطرح شده می‌توان به بررسی علت اختصاصی بودن روح هر فرد اشاره کرد و تحقیق در این موضوع که آیا پس از ذهاق روح چیزی از وزن بدن کاسته می‌شود یا خیر؟ در ادامه به بیان اقسام روح و یکسان بودن اشراق روح بر اعضاء، و همچنین مباحثی نظیر توجه ارواح اموات به بازماندگان، مبادله اخبار بوسیله ارواح، تأثیر روح در نابودی اضطراب‌ها و همچنین نظراتی در بقای روح پس از مرگ از دیدگاه دکارت و افلاطون، تقسیم‌سه‌گانه روح از دیدگاه جالینوس، ارتباط روح عِلوی و روح حیوانی و پدیدار شدن نفس ناطقه از این دو روح توسط معظم له مطرح شده است.